Tsjaad is een land met een veel verschillende culturen, groepen mensen en tradities. Maar het kent ook een lange historie van burgeroorlogen, gewapende rebellie en invasies. Ook zijn de gevolgen van klimaatverandering er ernstig voelbaar. Zo lijdt Tsjaad onder extreme droogte. Daarnaast heeft het land te maken met gigantische stromen van vluchtelingen uit buurlanden, waaronder Soedan. Dit alles leidt tot een schrijnende humanitaire situatie.
De situatie in Tsjaad
- 62% van de bevolking leeft onder de armoede grens, er is een chronisch voedseltekort en de menselijke ontwikkeling blijft ver achter.
- Basisvoorzieningen als schoon drinkwater, sanitaire voorzieningen, toegang tot medische zorg en fatsoenlijke behuizing zijn schaars.
- Kinderrechten worden met voeten betreden; geweld tegen kinderen, kinderarbeid, seksuele uitbuiting en kinderhandel zijn veelvoorkomend.
Naar schatting leeft 43 procent van de inwoners van Tsjaad onder de nationale armoedegrens van slechts 30 euro per maand. Zelfs als ouders werk hebben, verdienen ze vaak zo weinig, dat het lastig kan zijn om voor hun kinderen te zorgen. Veel kinderen staan er alleen voor. Vanwege ondervoeding of ziektes die te voorkomen zijn, wordt 1 op de 5 kinderen niet ouder dan 5 jaar. Kinderen die deze cruciale periode overleven en wel opgroeien, gaan gemiddeld maar 2,3 jaar naar school in hun leven. Daar leren ze vaak weinig door de slechte kwaliteit van het onderwijs en de overvolle klaslokalen.
“Het lijkt alsof onderwijs voor jongens een recht is en voor meisjes een gunst”
Onderwijsactivist en Yvonne (17)
Ons werk in N’Djamena
SOS Kinderdorpen is één van de weinige hulporganisaties die (sinds 2002) permanent aanwezig is in Tsjaad en de medewerkers behoren tot de zeer weinige ervaren en gekwalificeerde zorgverleners in het land. Vanuit Nederland ondersteunen wij in de hoofdstad N’Djamena:
- het familieversterkend programma dat zich richt op toegang tot onderwijs, opvoedvaardigheden, hygiëne, geboorteregistratie, bewustzijnscampagnes over onder meer malaria en andere gezondheidskwesties;
- kinderen die er alleen voor staan of (tijdelijk) in een onveilige situatie opgroeien door ze in een liefdevolle en veilige familie in ons kinderdorp op te vangen;
- het verbeteren en toegankelijk maken van onderwijs en medische zorg.
Meisjes naar school in Linia
Als kinderen al naar school gaan, zijn dat vooral de jongens. Dat komt door de grote ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in Tsjaad. Gewoontes en tradities spelen mee bij de instandhouding van deze hardnekkige verschillen. Tsjaad is – op z’n zachts gezegd – onveilig voor meisjes en vrouwen. Het percentage meisjes dat besneden wordt ligt hoog: zo’n 38 procent van hen is slachtoffer van deze vorm van verminking. Ook worden er veel kinder- en tienerhuwelijken gesloten: 28 procent van de meisjes trouwt voor haar 15e en 69 procent voor haar 18e.
In de stad Linia zet SOS Kinderdorpen verschillende activiteiten in om vooral meisjes naar school te krijgen, en daar te houden. We werken samen met leraren, ouders en de overheid om de onderwijskwaliteit van openbare scholen te verbeteren. Kinderen uit de familieversterkende programma’s ondersteunen we bijvoorbeeld met schooluniformen, schriften en boeken. Ook bekijken we met hun ouders hoe die een vast inkomen kunnen krijgen, zodat ondersteuning in de toekomst niet meer nodig is.
Kinderrechtenclubs
Kinderen die hun rechten kennen, kunnen zich beter verdedigen als deze rechten worden geschonden. SOS Kinderdorpen richtte daarom in Linia kinderrechtenclubs op. In deze clubs is er aandacht voor onderwerpen zoals assertiviteit en beroepskeuzes. De kinderen leren ook om voor zichzelf op te komen en in het openbaar te spreken.
“Dankzij de club ken ik mijn rechten. Ik hoop dat ik volgend jaar naar school kan gaan en leer lezen en schrijven.”
Kinderrechtenclubdeelnemer Khadidja (14)
Impact van binnenuit
Steun van buitenaf is hard nodig, maar langetermijnverandering moet van binnenuit komen. Het is belangrijk dat de mensen in Linia zelf verantwoordelijkheid nemen voor kinderen en families die ondersteuning nodig hebben. Daarom werken we nauw samen met de lokale bevolking. Samen zetten we verschillende comités op: een voor kinderontwikkeling, een voor kinderbescherming en een voor schooltoezicht.
“Sinds de oprichting van de comités weten steeds meer mensen hoe belangrijk onderwijs is. Daardoor zie ik direct meer kinderen in de klas, jongens én meisjes.”
Leraar Wihaouna Zina
Yvonne strijdt voor onderwijs
De 17-jarige Yvonne groeit op in het SOS Kinderdorp in N’Djamena, de hoofdstad van Tsjaad. Als meisje zijn haar kansen op een goede toekomst een stuk minder gunstig dan voor haar broertjes. Yvonne neemt daar geen genoegen mee. Van jongs af aan strijdt ze voor het recht op onderwijs. Ze vertelt: “Zeker bij arme gezinnen gaan kinderen vaak niet naar school. Mannen staan aan het hoofd van de familie en nemen alle beslissingen. Over vrouwen wordt in Tsjaad ‘mara sakit’ gezegd, wat betekent: ze is maar een vrouw. Het lijkt alsof onderwijs voor jongens een recht is en voor meisjes een gunst. Dat moet veranderen.”
Bij ouders op de stoep
Als ambassadeur van de kinderrechtenclub ‘Onderwijs voor iedereen’ voert Yvonne actie. “Als we van kinderen uit de buurt horen dat ze niet naar school gaan, stappen we naar hun ouders. We leggen ze uit dat onderwijs een recht is en belangrijk is voor een goede toekomst hun kinderen. Ouders reageren wisselend, vaak vinden ze het moeilijk om toe te geven. Wij kinderen weten wat we nodig hebben voor een goede toekomst. Maar er moet wel naar ons geluisterd worden.
Yvonne vertegenwoordigde haar land op het Humanitair Forum in Brussel (2024), een grote conferentie over noodhulp. Lees over haar bezoek.
